Zespół jelita nadwrażliwego (pot. drażliwego) - IBS

Co to jest zespół jelita drażliwego (IBS)?

Właściwie można by wyjść od tego, że oficjalna nazwa stosowana przez Polskie Towarzystwo Gastroenterologiczne brzmi zespół jelita nadwrażliwego, potocznie zaś schorzenie określa się zespołem jelita drażliwego. Równie powszechnie funkcjonuje dla tego schorzenia nazwa anglojęzyczna irritable bowel syndrome (IBS).

Zespół jelita nadwrażliwego (pot. zespół jelita drażliwego, IBS) to przewlekłe i nawracające zaburzenia czynności jelit, charakteryzujące się bólami związanymi z wypróżnieniami oraz zmianą konsystencji lub częstości oddawania stolca. IBS stanowi poważny problem społeczny, ponieważ jest jedną z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. IBS wiąże się z dyskomfortem lub bólem brzucha. Rozpoznanie oparte jest na dokładnym wywiadzie, badaniu fizykalnym oraz badaniu per rectum.

Według specjalistów z Kliniki Gastroenterologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie, o randze problemu powinny przekonać nas dane epidemiologiczne. IBS występuje bowiem u około 10-20% osób w całej populacji. Jest drugą co do częstości, po przeziębieniu, przyczyną nieobecności w pracy. Stanowi również najczęstszy powód zgłaszania się chorych do poradnii gastroenterologicznych i jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza rodzinnego. 

Pomimo że zespół jelita nadwrażliwego (pot. zespół jelita drażliwego, IBS) występuje powszechnie, opinie lekarzy oraz praktyka kliniczna w zakresie rozpoznawania i leczenia są zróżnicowane. 

Patogeneza zespołu nadal pozostaje niejasna, co prowadzi do stosowania leczenia o charakterze objawowym. Chociaż IBS znacząco wpływa na komfort życia wielu chorych, nie ma bezpośredniego wpływu na długość życia i nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób organicznych. Z tego powodu wytyczne dotyczące postępowania w zespole kładą nacisk na stosowanie w procesie rozpoznawania i leczenia metod, które są nieinwazyjne, bezpieczne i nie wiążą się z ryzykiem powikłań.

Zespół jelita drażliwego (IBS) – przyczyny

Przyczyn zespołu jelita nadwrażliwego (pot. zespołu jelita drażliwego, IBS) jest prawdopodobnie wiele. U poszczególnych chorych w różnym stopniu współistnieją: 

• zaburzona motoryka – osoby z IBS mają zaburzenia motoryki jelit, co oznacza, że ich jelita mogą pracować zbyt szybko lub zbyt wolno, co wpływa na pojawienie się objawów IBS,
• nadwrażliwość trzewna na ból, 
• zaburzenia osi mózgowo-jelitowej, 
• zaburzenia ośrodkowego przetwarzania bodźców, 
• zaburzenia czynności układu wegetatywnego i hormonalnego, 
• czynniki genetyczne – osoby z rodzinami, w których występują problemy z jelitami są bardziej narażone na rozwój IBS,
• czynniki żywieniowe – dieta często jest wymieniana jako jeden z możliwych czynników wpływających na IBS, i choć nie ma jednoznacznych wytycznych co do najlepszej diety dla pacjentów z IBS, to warto pamiętać, że niektóre pokarmy, takie jak tłuste, smażone i pikantne potrawy, alkohol, kofeina, gazowane napoje czy słodkie napoje mogą nasilać objawy IBS,
• następstwa infekcji – infekcje wywołane przez bakterie, pierwotniaki, pasożyty i wirusy, które skutkują zaburzeniami czucia trzewnego, tzw. poinfekcyjny zespół jelita drażliwego (ang. post infectious irritable bowel syndrome, PI-IBS), może występować nawet u 8-31% chorych po ostrej infekcji żołądkowo-jelitowej,
• zaburzenia psychospołeczne – na ich rolę zwraca się coraz większą uwagę, sugerując, że czynnikiem wyzwalającym zapalenie może być silny przewlekły stres, traumatyczne doświadczenia oraz zaburzenia psychiczne, jak depresja czy zaburzenia depresyjno-lękowe. 

Eksperci zaznaczają jednak, że związek pomiędzy czynnikami psychospołecznymi a IBS pozostaje niejasny. Wskazują, jak wspomniano, na znaczenie traumatycznych przeżyć emocjonalnych w dzieciństwie, np. utratę rodziców, na rozwój zespołu jelita nadwrażliwego (pot. zespołu jelita drażliwego, IBS) w wieku dorosłym. Zwracają uwagę także na znaczenie składu mikrobioty kolonizującej jelito grube oraz nieprawidłowej kolonizacji przez bakterie jelita cienkiego.

Komunikacja między mózgiem a jelitami jest wzajemna i opiera się na mechanizmie sprzężenia zwrotnego osi mózgowo-jelitowej. Ten mechanizm może ulec zmianom pod wpływem różnych czynników, w tym przewlekłego stresu, który prowadzi do zaburzeń emocjonalnych, lęku, depresji i obniżonego nastroju. Częścią objawów zespołów lękowo-depresyjnych są różne objawy somatyczne, w tym związane z układem pokarmowym. Z drugiej strony, każda przewlekła choroba, w tym IBS, może wywołać u pacjentów reakcje lękowe lub lękowo-depresyjne. 

Jako kolejny czynnik podają również zmienioną reaktywność układu immunologicznego błony śluzowej przewodu pokarmowego i interakcje neuroimmunologiczne. Szczególne znaczenie przypisuje się serotoninie i jej wpływowi na motorykę przewodu pokarmowego. Epidemiologia wskazuje na związek zespołu jelita nadwrażliwego z płcią. Okazuje się bowiem, że częściej chorują kobiety. Obserwowana u kobiet zmienność objawów – w różnych fazach cyklu miesiączkowego, w okresie przed menopauzą i po niej, w czasie ciąży i w trakcie leczenia hormonalnego – świadczy o znaczeniu hormonów płciowych, w szczególności zaś estrogenów. 

Zespół jelita drażliwego (IBS) – objawy i diagnostyka

W przeszłości, aby rozpoznać IBS, chorzy narażeni byli na uciążliwą, a czasem nawet inwazyjną diagnostykę, która miała na celu wykluczenie możliwych schorzeń przewodu pokarmowego. Zmieniające się na przestrzeni lat kryteria diagnostyczne mają aktualnie na celu rozpoznanie objawów klinicznych, przy jednoczesnym poszukiwaniu objawów sugerujących organiczne tło dolegliwości. 

Wśród objawów zespołu jelita nadwrażliwego (pot. zespołu jelita drażliwego, IBS) wymienia się:

• nawracający ból brzucha lub dyskomfort zmniejszający się lub ustępujący po defekacji, 
• zmianę częstości wypróżnień,
• zmianę konsystencji (wyglądu) stolca, 
• wzdęcia.

W diagnostyce pomaga podział zespołu jelita nadwrażliwego (pot. zespołu jelita drażliwego, IBS) na konkretne typy, aktualnie podział ten opiera się na wyglądzie stolca, zgodnie ze skalą bristolską, w której wyróżnia się siedem jego typów.

Typ 1. Stolec podzielony na twarde grudki, przypominające orzechy.

Typ 2. Stolec o podłużnym kształcie, uformowany z grudek.

Typ 3. Stolec o podłużnym kształcie, o popękanej powierzchni.

Typ 4. Stolec o podłużnym kształcie, gładki i miękki.

Typ 5. Stolec o półpłynnej konsystencji, zachowujący kształt. 

Typ 6. Grudki półpłynnego, rozpływającego się stolca. 

Typ 7. Stolec wodnisty, bez uformowanych grudek.

W czasie oceny pacjenta bierze się pod uwagę obciążenia rodzinne (występowanie przypadków raka jelita grubego). Podkreśla się konieczność indywidualizacji diagnozy w zależności od czasu trwania i nasilenia objawów, zmiany ich charakteru, wieku pacjenta, czynników psychospołecznych oraz historii chorób w rodzinie. Badania uzupełniające zalecane w przypadku podejrzenia IBS to morfologia krwi obwodowej, CRP oraz testy na obecność przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej lub przeciwciał przeciwko endomysium w biegunkowej postaci IBS.

Rozszerzone badania mogą obejmować również sigmoidoskopię lub kolonoskopię oraz badanie stolca na obecność krwi utajonej, leukocytów oraz pasożytów i ich jaj. Znaczenia diagnostycznego nie mają natomiast dolegliwości, takie jak zgaga, bóle głowy, bóle pleców, objawy z zakresu układu moczowo-płciowego, takie jak częste oddawanie moczu, parcie na mocz oraz inne dolegliwości o podłożu czynnościowym, często towarzyszące zespołowi jelita nadwrażliwego (pot. zespołowi jelita drażliwego, IBS).

Zespół jelita drażliwego (IBS) – leczenie

Zespół jelita nadwrażliwego (pot. zespół jelita drażliwego, IBS) znacznie obniża jakość życia chorych, nie ma jednak wpływu na czas przeżycia ani nie wiąże się z groźnymi powikłaniami. Leczenie IBS powinno się zatem skupiać na łagodzeniu objawów, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo pacjentów. Nieodzowne jest tutaj prowadzenie leczenia dostosowanego do indywidualnych potrzeb pacjentów, uwzględniającego rodzaj i nasilenie objawów, sytuację psychospołeczną chorego oraz ocenę wpływu choroby na jakość życia. 

Kluczowe znaczenie ma również edukacja pacjentów, która zmniejsza nasilenie objawów i lęku związanego z chorobą. Pacjenci z IBS powinni otrzymać szczegółowe informacje na temat ich choroby, w tym objawów, możliwych przyczyn, czynników wywołujących i metod leczenia. Powinni być zachęcani do prowadzenia dziennika diety i objawów, aby pomóc w zidentyfikowaniu pokarmów i sytuacji, które mogą pogarszać ich objawy. 

Ważne jest również, aby pacjenci z IBS byli informowani o wpływie czynników psychoemocjonalnych, takich jak stres i lęk, na ich objawy. Edukacja pacjentów z IBS powinna obejmować również zalecenia dotyczące zmiany stylu życia, takie jak regularna aktywność fizyczna, odpowiednia ilość snu, unikanie palenia tytoniu i nadmiernej konsumpcji alkoholu. Pacjenci z zespołem jelita nadwrażliwego (pot. zespołem jelita drażliwego, IBS) powinni być zachęcani do utrzymywania zdrowej diety, która uwzględnia indywidualne preferencje i ograniczenia żywieniowe. Warto poszukać organizacji i grup wsparcia dostępnych dla osób z IBS, które mogą pomóc w radzeniu sobie z chorobą i zapewnić wsparcie emocjonalne. Pacjenci powinni być poinformowani o tych zasobach i zachęcani do skorzystania z nich.

Podstawowym celem leczenia zespołu jelita nadwrażliwego (pot. zespołu jelita drażliwego, IBS) jest zatem opanowanie występujących dolegliwości, które utrudniają choremu codzienne funkcjonowanie. Zazwyczaj opanowanie zaburzeń motoryki skutkuje ustąpieniem dyskomfortu w jamie brzusznej. Leczenie obejmuje modyfikację diety, stosowanie włókien pokarmowych, leczenie farmakologiczne oraz pomoc psychologiczną.

W leczeniu poza wymienionymi niżej metodami nie powinno się zapominać o profilaktyce infekcji jelitowych podczas podróży do miejsc o niskim standardzie sanitarnym.

Dieta

Jedna z popularnych diet stosowanych w zespole jelita nadwrażliwego (pot. zespole jelita drażliwego, IBS) to dieta low FODMAP, która polega na ograniczeniu spożycia pewnych grup węglowodanów o krótkim łańcuchu, które mogą powodować objawy IBS u niektórych osób. Skrót FODMAP oznacza Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols, czyli fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole. Te węglowodany są słabo wchłaniane przez jelita i mogą powodować fermentację przez bakterie jelitowe, co prowadzi do dolegliwości jelitowych, takich jak ból brzucha, wzdęcia, biegunka i zaparcia. 

Dieta low FODMAP polega na ograniczeniu spożycia takich produktów, jak pszenica, cebula, czosnek, brokuły, kapusta, fasola, soczewica, mleko, jogurt, miód, morele, gruszki, jabłka, mango, awokado, gruszki, nektarynki, czereśnie, śliwki, suszone owoce, słodycze zawierające sorbitol lub ksylitol, a także napoje gazowane.

Istotne jest zwrócenie uwagi chorego na wykluczenie z diety pewnych potraw, których spożywanie nasila dolegliwości, a wyeliminowanie wspomaga proces leczenia. Dieta low FODMAP jest właśnie dietą eliminacyjną, która jest stosowana przez określony czas, zazwyczaj 2-6 tygodni, w celu zidentyfikowania potencjalnych wyzwalaczy objawów IBS pacjenta. Po tym okresie wprowadzane są stopniowo kolejne grupy węglowodanów, aby zidentyfikować, które z nich powodują objawy i jakie jest ich maksymalne bezpieczne spożycie dla danej osoby. Wprowadzanie produktów odbywa się zazwyczaj pod okiem dietetyka lub lekarza.

Farmakoterapia

Farmakoterapia w IBS polega na stosowaniu leków, które mają na celu łagodzenie objawów choroby. W zależności od rodzaju objawów stosuje się różne grupy leków, wśród których znajdą się leki przeciwbólowe, leki przeciwskurczowe, leki przeczyszczające i leki zmniejszające wzdęcia, które mogą pomóc w zmniejszeniu objawów IBS.

Leki przeciwbólowe stosowane są w celu złagodzenia bólu brzucha, który jest jednym z najczęstszych objawów zespołu jelita nadwrażliwego (pot. zespołu jelita drażliwego, IBS). W tej grupie znajdują się m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen lub diklofenak.

Leki przeciwskurczowe stosowane są w celu zmniejszenia skurczów jelit, które mogą powodować bóle brzucha oraz problemy z wypróżnianiem. W tej grupie znajdują się m.in. mebeverina, drotaweryna i hyoscyamina.

Leki przeczyszczające stosowane są w celu ułatwienia wypróżniania, które w przypadku IBS może być utrudnione. W tej grupie znajdują się m.in. preparaty z błonnikiem, glicerolem czy osmotyczne leki przeczyszczające, takie jak laktuloza lub makrogol.

Leki zmniejszające wzdęcia stosowane są w celu łagodzenia wzdęć, które są jednym z objawów IBS. W tej grupie znajdują się m.in. leki z grupy simetykonu oraz leki hamujące wchłanianie gazów jelitowych, takie jak rafinaza lub beany.

Ważne jest jednak, aby przed zastosowaniem jakichkolwiek leków skonsultować się z lekarzem, który dobierze odpowiednie leki oraz dawkowanie, biorąc pod uwagę indywidualną sytuację pacjenta oraz ewentualne choroby współistniejące.

Antybiotyki

Stosowanie antybiotyków ma uzasadnienie w przypadku rozrostu mikrobioty w jelicie cienkim. Rekomendowana do leczenia biegunkowej postaci IBS jest rifaksymina. W badaniach wykazano redukcję liczby wypróżnień, wzdęć i bólów brzucha.

Probiotyki

Wykazano korzystny wpływ probiotyków na objawy IBS, nie ma jednak jednoznacznych zaleceń co do stosowania określonych szczepów bakteryjnych i dawek preparatów. Rekomendacje opublikowane w „Gastroenterologii Klinicznej” wskazują na skuteczność różnych szczepów bakteryjnych.

• Zobacz probiotyk SANPROBI® IBS

Zmiany w stylu życia 

Regularna aktywność fizyczna, zdrowy sen i redukcja stresu mogą pomóc w zmniejszeniu objawów IBS. Regularne ćwiczenia fizyczne mogą zmniejszyć dolegliwości bólowe i wzdęcia oraz poprawić jakość życia pacjentów z IBS. Jednakże należy unikać zbyt intensywnych treningów, które mogą nasilać objawy IBS, zwłaszcza u osób z nadwrażliwością jelit.

Przy wybieraniu formy aktywności fizycznej dla pacjentów z IBS ważne jest również, aby unikać ćwiczeń, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia urazów, takich jak bieganie, wyskokowe treningi czy podnoszenie ciężarów. Zaleca się wybieranie łagodniejszych form aktywności, takich jak joga, pilates, chód, jazda na rowerze, pływanie czy nordic walking.

Ważne jest również, aby dostosować intensywność i rodzaj ćwiczeń do indywidualnych potrzeb i zdolności pacjenta oraz skonsultować z lekarzem przed rozpoczęciem nowego programu treningowego.

Terapia behawioralna

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) może pomóc w zmniejszeniu stresu i poprawie jakości życia. Udowodniono jej skuteczność w grupie pacjentów bez objawów depresji.

Inne formy psychoterapii, takie jak psychoterapia relaksacyjna, muzykoterapia czy biofeedback, nie mają jeszcze potwierdzonego badaniami wpływu na łagodzenie objawów zespołu jelita drażliwego.

Metody niekonwencjonalne

Zioła – korzystny wpływ w łagodzeniu bólu i wzdęcia brzucha wykazują preparaty zawierające olejek miętowy. Zastosowanie niektórych mieszanek ziołowych może wpłynąć na perystaltykę jelit. 

Akupunktura – sugeruje się, że akupunktura lub jej modyfikacje, takie jak stymulacja elektryczna punktów na skórze, mogą wpłynąć na motorykę przewodu pokarmowego, odczuwanie bólu, wydzielanie żołądkowe oraz hamowanie autonomicznego układu nerwowego. Niemniej jednak brak jest wystarczających badań klinicznych, które oceniłyby skuteczność i bezpieczeństwo stosowania metod niekonwencjonalnych w przypadku IBS.

Niski standard sanitarny a IBS

Podróżując do krajów o niskim standardzie sanitarnym, istnieje zwiększone ryzyko zachorowania na choroby jelitowe, w tym na zespół jelita nadwrażliwego (pot. zespół jelita drażliwego, IBS) Czynnikiem ryzyka są zanieczyszczone woda i żywność, brak higieny oraz niewłaściwe przechowywanie żywności.

Osoby, które wracają z takich krajów i występują u nich objawy IBS, powinny skonsultować się z lekarzem gastroenterologiem. Ważne jest, aby wykluczyć infekcje jelitowe, które mogą mieć podobne objawy. Lekarz może zalecić odpowiednie badania diagnostyczne, takie jak badanie kału pod kątem obecności pasożytów, a także ocenić, czy konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii. W przypadku wystąpienia biegunki, ważne jest, aby nie dopuścić do odwodnienia organizmu i stosować odpowiednią dietę, np. wykluczając z jadłospisu produkty, które mogą nasilać objawy zespołu jelita nadwrażliwego (pot. zespołu jelita drażliwego, IBS).

Przykłady działań, które pomagają w zapobieganiu IBS podczas podróży do krajów o niskim standardzie sanitarnym, to unikanie spożywania wody z kranu i lodu (tylko woda butelkowana), unikanie żywności spożywanej na ulicy, dokładne i częste mycie rąk przed posiłkiem oraz stosowanie się do zasad dotyczących przechowywania żywności.

Pocovidowy IBS 

Naukowcy i lekarze wciąż zgłębiają wpływ COVID-19 na organizm i jego różne objawy. Dotychczasowe badania sugerują, że COVID-19 może wpłynąć na funkcjonowanie układu trawiennego, co może prowadzić do pojawienia się lub nasilenia objawów zespołu jelita nadwrażliwego (pot. zespołu jelita drażliwego).

Wirus SARS-CoV-2 może wpłynąć na układ trawienny, powodując biegunkę, wymioty, bóle brzucha i utratę łaknienia u niektórych pacjentów z COVID-19. W niektórych przypadkach biegunka i bóle brzucha mogą utrzymywać się po zakończeniu zakażenia, co może sugerować wystąpienie lub nasilenie IBS. Ponieważ COVID-19 jest stosunkowo nową chorobą, potrzebne są dalsze badania, aby zrozumieć, jak dokładnie wpływa na jelita i objawy IBS. Ważne jest, aby osoby, które doświadczają objawów IBS po COVID-19, skonsultowały się z lekarzem, aby wykluczyć inne poważne choroby i dostosować odpowiednie leczenie. W przypadku wystąpienia objawów IBS po COVID-19, mogą pomóc metody leczenia IBS, takie jak zmiany w diecie, probiotykoterapia, terapia behawioralna i farmakoterapia, zgodnie z zaleceniami lekarza.

W broszurze autorstwa Katarzyny Koper  “Lactiplantibacillus plantarum 299v – przyjaciel od brzucha”, na pytanie o to, co ma wspólnego koronawirus z zespołem jelita nadwrażliwego (IBS) odpowiedziała prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, gastroenterolog:  

Zakażenie nim, podobnie jak innymi drobnoustrojami chorobotwórczymi mającymi powinowactwo do układu pokarmowego, może być czynnikiem wyzwalającym objawy ze strony przewodu pokarmowego. Bóle brzucha i zmiana rytmu wypróżnień, charakterystyczne dla IBS, należą do objawów tzw. „zespołu postcovidowego”, który dotyka nawet 30% osób, po przebytym zakażeniu wirusem SARS-CoV-2.

Lekarka wskazuje, że cechą charakterystyczną poinfekcyjnego IBS jest to, że objawy rozwijają się nawet kilka miesięcy po zakażeniu: 

Badania prowadzone w szpitalu, w którym mam przyjemność pracować, mówią, że dolegliwości IBS zgłaszało przy wypisie 10,6% hospitalizowanych z COVID-19, po 3 miesiącach odczuwało je 22%, a po 6 miesiącach 27%. Możemy więc przypuszczać, że po spełnieniu kryterium czasu poinfekcyjny IBS może dotyczyć nawet 24% osób, które przeszły COVID-19.

W broszurze znajdziemy również informację o tym, że leczenie „pocovidowego” IBS przebiega podobnie jak IBS, które nie jest związane z infekcją, choć wskazano, że wcześniej warto sięgnąć po preparaty regulujące mikrobiotę jelitową. Pomocne mogą okazać się probiotyki, w tym szczep L. plantarum 299v, dieta low-FODMAP, a gdy te nie pomogą – niewchłanialny w jelicie antybiotyk (ryfaksymina). Dobrze dobrane probiotyki zadziałają dwukierunkowo: złagodzą brzuszne objawy IBS poprzez zmniejszenie stanu zapalnego i poprawę szczelności jelita oraz osłabią odpowiedź organizmu na stres towarzyszący chorobie. Obydwa czynniki mają ze sobą związek. Wiemy, że hormony stresu „nakręcają” stan zapalny, co powoduje nasilenie objawów choroby, a konsekwencją nasilenia objawów jest większy stres. To błędne koło, z którego trudno się wydostać. Dlatego u wielu pacjentów zastosować można także psychobiotyki – probiotyki łagodzące stres i wpływające korzystnie na funkcjonowanie osi mózg-jelito, jak dwuszczepowy preparat zawierający szczepy Lactobacillus helveticus Rossel-52 oraz Bifidobacterium longum Rossell-175 – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, gastroenterolog.

Rokowanie i powikłania zespołu jelita drażliwego IBS

Rokowanie w przypadku zespołu jelita nadwrażliwego (pot. zespołu jelita drażliwego, IBS) jest zwykle dobre, ponieważ choroba nie prowadzi do poważnych powikłań ani nie zwiększa ryzyka rozwoju chorób nowotworowych. Jednakże IBS jest chorobą przewlekłą i może znacznie wpłynąć na jakość życia, co może prowadzić do problemów emocjonalnych, takich jak depresja i lęk.

IBS jest chorobą funkcjonalną, to znaczy, że jelita wykazują nieprawidłowości w funkcjonowaniu, ale nie można ich wykryć za pomocą standardowych badań diagnostycznych. Dlatego, w przypadku IBS, diagnoza jest zwykle stawiana na podstawie objawów i wykluczenia innych chorób, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Podsumowanie 

Zespół jelita nadwrażliwego (pot. zespół jelita drażliwego, IBS) to choroba przewodu pokarmowego, która objawia się różnymi dolegliwościami, takimi jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunki lub zaparcia. Zespół jelita drażliwego jest jedną z najczęstszych przyczyn konsultacji gastroenterologicznych. Charakteryzuje się różnorodnymi symptomami ze strony przewodu pokarmowego, które mogą wynikać ze złożonej etiopatogenezy. Leczenie powinno opierać się na łagodzeniu objawów. Do istotnych przyczyn należy zaliczyć zaburzenia psychoemocjonalne, predyspozycje genetyczne, a od niedawna zwraca się także uwagę na tło infekcyjne IBS. 

Źródła:

1. Zespół jelita nadwrażliwego – podstawowe zasady rozpoznawania i leczenia, Żelowski Andrzej et al., Pediatr Med Rodz 2013, s. 251-254 (dostęp online 11.05.2023).
2. Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w zespole jelita nadwrażliwego, Bartnik Witold et al., Gastroenterologia Kliniczna 2009, tom 1, nr 1, Via Medica, s. 9-17 (dostęp online 11.05.2023).
3. Zespół jelita drażliwego – nowe spojrzenie na etiopatogenezę, Nehring Piotr et al., Przegląd Gastroenterologiczny 2011, s. 17-22 (dostęp online 11.05.2023).