Słowo “probiotyk” pochodzi z greckiego “pro bios”, co oznacza “dla życia”. Termin ten został wprowadzony przez Ilyę Mechnikova, rosyjskiego naukowca, który w latach 80. XIX wieku badał układ odpornościowy i związek między zdrowiem a mikrobiotą jelit. Mechnikov zauważył, że Bułgarzy, którzy spożywają dużo kwaszonego mleka, są zdrowsi i żyją dłużej niż inni mieszkańcy Europy. Odkrył, że powodem tego może być obecność korzystnych bakterii fermentujących w kwaszonej żywności, a zwłaszcza bakterii kwasu mlekowego.
Termin “probiotyk” został później zaadaptowany przez naukowców i przemysł spożywczy jako nazwa dla żywności i suplementów diety zawierających korzystne mikroorganizmy, które wpływają na zdrowie jelit i ogólnie na zdrowie organizmu.
Czy warto brać probiotyki?
Probiotyki są bezpieczne i korzystne dla naszego zdrowia, zwłaszcza dla układu trawiennego, dlatego warto je brać. Te żywe mikroorganizmy mogą wspomagać procesy trawienne, wzmocnić odporność organizmu, a także wpływać na stan skóry i stan emocjonalny. Probiotyki mogą być korzystne dla osób będących w trakcie antybiotykoterapii, która zaburza równowagę bakteryjną w jelitach.
Kiedy brać probiotyki?
Decyzja o przyjmowaniu probiotyków zależy od wielu czynników, takich jak stan zdrowia, dieta, tryb życia oraz innych czynników indywidualnych. Rozpoczęcie suplementacji probiotykowej warto skonsultować z lekarzem lub farmaceutą, szczególnie w przypadku osób z chorobami przewodu pokarmowego, alergiami pokarmowymi lub zaburzeniami immunologicznymi. Lekarz będzie w stanie ocenić nasze indywidualne potrzeby zdrowotne i zalecić odpowiednią dawkę i rodzaj probiotyków.
Probiotyki można stosować w celu odbudowy lub utrzymania zdrowej mikrobioty jelitowej, w przypadku zaburzeń trawienia, chorób przewlekłych, antybiotykoterapii, a także w celu wzmocnienia układu odpornościowego.
Szczególną sytuacją, w której warto rozważyć suplementację probiotykami jest antybiotykoterapia. Antybiotyki niszczą zarówno szkodliwe, jak i korzystne bakterie w organizmie, dlatego warto suplementować probiotyki w trakcie lub po zakończeniu antybiotykoterapii, aby odbudować zdrową mikrobiotę jelitową.
Drugim przypadkiem, kiedy warto uzupełnić dietę o probiotyki, jest biegunka, która może prowadzić do odwodnienia i utraty elektrolitów. Probiotyki zawierają żywe kultury bakterii, które wspomagają trawienie i pomagają przywrócić równowagę w naturalnej mikrobiocie jelitowej. Badania wykazały, że probiotyki mogą skrócić czas trwania biegunek i zmniejszyć ryzyko powikłań, takich jak odwodnienie.
Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie probiotyki są skuteczne w przypadku biegunek i nie każda infekcja bakteryjna lub wirusowa będzie odpowiednia do leczenia probiotykami. Dlatego przed rozpoczęciem suplementacji probiotykowej w celu leczenia biegunki, warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby uzyskać odpowiednie zalecenia i dawkowanie probiotyku.
Działanie probiotyków
Probiotyki działają na wiele sposobów. Korzystne bakterie, które znajdują się w jelitach, rywalizują z chorobotwórczymi mikroorganizmami o miejsce do wzrostu i rozwoju, dlatego probiotyki są dla tych pierwszych nieocenionym wsparciem. Dzięki probiotykom rozwój szkodliwych bakterii zostaje zahamowany, co chroni nasz organizm przed infekcjami. Probiotyki pomagają również w trawieniu pokarmów poprzez produkcję enzymów trawiennych, co ułatwia także wchłanianie składników odżywczych. Probiotyki pobudzają układ odpornościowy organizmu i w ten sposób go wzmacniają, co zwiększa jego zdolność do walki z chorobami. Probiotyki pomagają usuwać toksyny i szkodliwe substancje z organizmu, co może zmniejszyć ryzyko chorób. Niektóre badania wskazują, że probiotyki, a dokładnie psychobiotyki, mogą wpływać na funkcjonowanie mózgu i poprawiać nastrój oraz samopoczucie.
Działanie probiotyków zależy od rodzaju mikroorganizmów, ich stężenia i czasu, jaki spędzają w jelitach, dlatego ważne jest, aby wybierać odpowiednie probiotyki i stosować je zgodnie z zaleceniami lekarza lub specjalisty od żywienia.
Dla kogo są probiotyki?
Probiotyki są odpowiednie dla każdego, kto chce zadbać o swoje zdrowie i mikrobiotę jelitową oraz wzmocnić układ odpornościowy. W szczególności probiotyki mogą być pomocne dla osób przechodzących kuracje antybiotykowe, ponieważ antybiotyki mogą niszczyć pożyteczne bakterie w jelitach i prowadzić do zaburzeń trawienia oraz osłabienia układu odpornościowego.
Należy jednak pamiętać, że wybór odpowiednich probiotyków zależy od indywidualnych potrzeb i naszego stanu zdrowia. Przed zastosowaniem suplementów probiotycznych lub zmianą diety, zawsze warto skonsultować się z lekarzem.
Probiotyki a szczepozależność
W definicji probiotyku według FAO/WHO z 2001 roku czytamy, że probiotyk to określony szczep bakterii, który podawany w odpowiednich ilościach wywiera korzystny wpływ na zdrowie. Probiotyk to zatem określony i wyselekcjonowany szczep bakterii, którego korzystny wpływ na zdrowie został potwierdzony w badaniach naukowych.
Na rynku najczęściej możemy dostać preparaty probiotyczne zawierające przedstawicieli Lactobacillus i Bifidobacterium, ale sama nazwa rodzaju nie wystarczy, aby daną bakterię uznać za działającą na korzyść naszego zdrowia. Ważny jest również gatunek – może to być na przykład acidophilus, salivarius, lactis czy paracasei. To dalej jednak nie koniec, bo dwuczłonowa nazwa to wciąż za mało. Kluczowa jest nazwa szczepu (może być opisana numerem bądź symbolem), która stanowi dokładną informację o pochodzeniu probiotyku. Dopiero więc trójczłonowy opis daje pewność, że dany preparat probiotyczny zawiera potencjał prozdrowotny danej bakterii.
Probiotyki – jakie dawki przyjmować?
Dawki probiotyków, które należy przyjmować, zależą od indywidualnych potrzeb i stanu naszego zdrowia, a także od konkretnego szczepu bakterii probiotycznej. Zazwyczaj dawki te są wyrażone w jednostkach tworzących kolonie (CFU), co oznacza liczbę żywych mikroorganizmów probiotycznych w suplemencie diety.
Ogólnie przyjmuje się, że dawka probiotyku powinna zawierać co najmniej 1-10 miliardów CFU dziennie. Jednakże, w przypadku niektórych szczepów bakterii probiotycznych, zalecana dawka może wynosić nawet 50 miliardów CFU dziennie. Zawsze warto w tej sprawie skonsultować się z lekarzem, który dobierze odpowiednią dawkę probiotyku dla konkretnego przypadku.
Aby utrzymać zdrową mikrobiotę jelitową, zaleca się przyjmowanie probiotyków regularnie. Jednorazowe dawki probiotyku nie przyniosą trwałych korzyści dla zdrowia.
Probiotyki dla dzieci – jak je dawkować?
Dawkowanie probiotyków dla dzieci zależy od wieku dziecka, stanu zdrowia i jego indywidualnych potrzeb. Przyjmowanie probiotyków może być szczególnie ważne dla dzieci, które często chorują lub mają zaburzenia układu pokarmowego. Warto wcześniej rozważyć najważniejsze kwestie dotyczące probiotyków dla dzieci. Przede wszystkim trzeba zacząć od wyboru odpowiedniej formy probiotyku. W zależności od wieku dziecka, preferencji i łatwości stosowania, można wybrać probiotyki w proszku, kroplach, płynach lub kapsułkach. Jeśli chodzi o dawkowanie probiotyku dla dziecka, zależeć ono będzie od jego wieku i stanu zdrowia. Zazwyczaj, dla niemowląt i małych dzieci, dawka probiotyku wynosi od 1 do 5 miliardów CFU dziennie, a dla starszych dzieci może wynosić od 10 do 20 miliardów CFU dziennie. Ważna jest również regularność stosowania probiotyku.
Przed podaniem probiotyków dziecku warto skonsultować się z pediatrą, aby uzyskać szczegółowe zalecenia dotyczące dawkowania i wyboru odpowiedniego preparatu probiotycznego.
Probiotyki dopochwowe – jak działają?
Probiotyki dopochwowe to preparaty zawierające szczepy bakterii probiotycznych, które wprowadza się do pochwy w celu przywrócenia i utrzymania zdrowej mikrobioty bakteryjnej. Mikrobiota może zostać zaburzona na przykład przez infekcje bakteryjne, stosowanie antybiotyków lub środków antykoncepcyjnych, a także zmiany hormonalne związane z menstruacją lub menopauzą. Probiotyki dopochwowe działają na zasadzie kolonizacji pochwy przez korzystne dla zdrowia bakterie, co zapobiega rozwojowi chorobotwórczych drobnoustrojów. Probiotykoterapię dopochwową można wspomagać również doustnym stosowaniem probiotyków.
Podsumowanie
Nasze jelita są zbiorem mikroorganizmów, głównie bakterii, które odgrywają ważną rolę w procesach trawienia, wchłaniania składników odżywczych oraz regulacji układu odpornościowego. Aby nasz organizm działał właściwie, warto zadbać o zdrową, dobrze zbilansowaną dietę, uzupełnioną preparatami probiotycznymi, którymi wspomożemy mikrobiotę jelitową w jej prawidłowym funkcjonowaniu. Probiotyki mogą poprawić równowagę bakteryjną naszego organizmu, bo wprowadzają do jelit dodatkowe, korzystne dla nas bakterie. Dzięki probiotykom wzmacnia się nasza bariera jelitowa, która chroni nasz organizm przed szkodliwymi substancjami i bakteriami. Probiotyki mogą poprawić nasze trawienie i wchłanianie składników odżywczych oraz pomóc utrzymać lub przywrócić równowagę w mikrobiocie jelitowej. Preparaty probiotyczne są dostępne bez recepty.