Inaczej gruczolistość zewnętrzna. Jest przewlekłym schorzeniem, polegającym na występowaniu komórek endometrium poza ich właściwą lokalizacją, czyli wnętrzem macicy. Ogniska te najczęściej lokalizują się w obrębie narządów rozrodczych kobiet oraz w pobliskich organach – tj. jelicie grubym, pęcherzu moczowym lub otrzewnej. Jednym z najbardziej powszechnych objawów endometriozy jest ból w okolicach miednicy. Zwykle stanowi on przyczynę zgłoszenia się pacjentki do lekarza. Dolegliwości bólowe pojawiają się zazwyczaj podczas menstruacji, mogą towarzyszyć stosunkom płciowym, oddawaniu moczu bądź stolca.