Rifaksymina – działanie
Działanie rifaksyminy polega na hamowaniu syntezy białek w komórkach bakteryjnych, co stanowi istotny aspekt, gdyż proces ten jest kluczowy dla wzrostu i rozprzestrzeniania się bakterii. Rifaksymina może też wywierać efekt przeciwzapalny poprzez modulację odpowiedzi immunologicznej gospodarza oraz wpływać na czynność mikrobioty jelitowej – na przykład poprzez zmianę jej metabolizmu.
Rifaksymina, stosowana zgodnie z zaleceniami, zazwyczaj jest dobrze tolerowana. Podkreśla się jej skuteczność w zakażeniach przewodu pokarmowego i bezpieczeństwo wyrażone 2% odsetkiem łagodnych działań niepożądanych.
Warto pamiętać, że rifaksymina może oddziaływać z doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi, co może wymagać dostosowania dawki tych leków. Podczas stosowania rifaksyminy może także nastąpić zmniejszenie skuteczności doustnych środków antykoncepcyjnych. Wprowadzenie węgla aktywowanego także obniża efektywność rifaksyminy, dlatego istotne jest zachowanie odstępu czasowego wynoszącego co najmniej 2 godziny między przyjmowaniem tych dwóch leków.
Rifaksymina – wskazania
W Polsce rifaksymina została zarejestrowana do leczenia chorób układu pokarmowego wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez bakterie wrażliwe na rifaksyminę. Do chorób tych należą:
- biegunki bakteryjne – w badaniach klinicznych skuteczność rifaksyminy w leczeniu ostrych zakażeń jelitowych z biegunką porównywano z neomycyną, paromomycyną i placebo. W badaniach tych potwierdzono, że rifaksymina wykazywała podobną lub nawet większą aktywność przeciwbakteryjną w porównaniu z pozostałymi analizownaymi substancjami,
- biegunka podróżnych – skuteczność rifaksyminy w terapii tego rodzaju biegunki została oceniona w badaniach klinicznych, gdzie porównywano jej działanie z innymi lekami, takimi jak kotrimoksazol, cyprofloksacyna i placebo. Stwierdzono, że rifaksymina jest skuteczna w leczeniu biegunki podróżnych, także w sytuacjach, gdy nie było możliwe ustalenie konkretnego czynnika etiologicznego choroby,
- encefalopatia wątrobowa – badania kliniczne potwierdziły, że rifaksymina stanowi alternatywę dla konwencjonalnych leków stosowanych w terapii encefalopatii wątrobowej, takich jak nierozpuszczalne dwucukry. Według niektórych źródeł lek ten przyczynia się do obniżenia stężenia amoniaku we krwi u pacjentów z takim powikłaniem marskości wątroby. Wyniki kilku badań z randomizacją potwierdziły zmniejszenie nasilenia objawów encefalopatii w wyniku leczenia rifaksyminą, stosowaną w różnych dawkach.
Badania kliniczne potwierdzają skuteczność i bezpieczeństwo stosowania rifaksyminy w następujących jednostkach chorobowych i stanach:
- zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO),
- objawowa niepowikłana choroba uchyłkowa jelit,
- profilaktyka antybakteryjna przed zabiegami chirurgicznymi w obrębie jelit,
- leczenie zespołu jelita nadwrażliwego (IBS) ze wzdęciami brzucha.
Podobnie jak w przypadku każdego innego antybiotyku, stosowanie rifaksyminy powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami lekarza. Ważne jest, aby proces leczenia był kompletny, nawet jeśli objawy infekcji ustąpią wcześniej. Przerwanie leczenia może przyczynić się do wystąpienia oporności bakterii na ten antybiotyk.
Coraz częściej rozważa się też terapię podwójną, wspomaganą probiotykami. Probiotyki mogą zwiększać skuteczność antybiotyków, jak wykazano w badaniu, w którym pacjenci leczeni rifaksyminą razem z probiotykami z rodzaju Lactobacillus uzyskali lepszy efekt terapeutyczny przy podwójnej terapii niż podczas stosowania samej antybiotykoterapii.
Rifaksymina – opis
Rifaksymina jest antybiotykiem, który stanowi półsyntetyczną pochodną ryfamycyny SV, występującą w formie polimorficznej α. Jego zdolność do działania bakteriobójczego jest wyjątkowa, antybiotyk praktycznie nie wchłania się z przewodu pokarmowego. Mechanizm działania rifaksyminy polega na nieodwracalnym wiązaniu się z podjednostką β DNA-zależnej polimerazy RNA, co prowadzi do skutecznego hamowania syntezy bakteryjnego RNA oraz białek.
Rifaksymina wykazuje szerokie spektrum aktywności przeciwbakteryjnej, obejmującej większość bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych, zarówno tlenowych, jak i beztlenowych. Jest także skuteczna w zwalczaniu gatunków bakterii wytwarzających amoniak. Co istotne, ten antybiotyk może zahamować namnażanie bakterii odpowiedzialnych za deaminację mocznika. Tym samym ogranicza produkcję amoniaku oraz innych substancji uznawanych za istotne w patogenezie encefalopatii wątrobowej.
Wyniki badań potwierdzają, że rifaksymina posiada unikalne właściwości, które umożliwiają skuteczną interwencję w procesy biochemiczne bakterii, co przyczynia się do jej wszechstronnej aktywności przeciwbakteryjnej. Dzięki temu rifaksymina stanowi istotny element w leczeniu różnorodnych infekcji bakteryjnych, przyczyniając się do poprawy stanu zdrowia pacjentów.
Rifaksymina w leczeniu chorób przewodu pokarmowego – podsumowanie
W przypadku dysbiozy terapia rifaksyminą alfa prowadzi do odzyskania eubiozy, a dostarczając jednocześnie organizmowi probiotyk, możemy zadbać o długotrwałe podtrzymanie uprzednio uzyskanej eubiozy, która jest niezbędna dla prawidłowej funkcji nie tylko przewodu pokarmowego, ale całego naszego organizmu.
Rifaksymina stanowi istotne narzędzie w leczeniu infekcji układu pokarmowego, zwłaszcza tych związanych z bakterią Escherichia coli. Jego skuteczność w zwalczaniu biegunek podróżnych sprawia, że jest cenionym lekiem w podróży, zapewniając skuteczne i szybkie wsparcie w przypadku infekcji jelitowych.
Źródła:
- Czy mikrobiotę jelitową można skutecznie modyfikować?, B. Skrzydło-Radomańska, J. Wronecki, Varia Medica 2019, t. 3, nr 1, s. 18-26 (dostęp online 23.01.2024).
- Skuteczność profilaktycznej terapii łączonej (rifaksymina alfa + prebiotyk arabinogalaktan z laktoferyną) na funkcje przewodu pokarmowego u pacjentów z rozpoznaną objawową niepowikłaną chorobą uchyłkową, T. Banasiewicz et al., Biblioteka Nauki (dostęp online 23.01.2024).
- Leczenie przerostu bakteryjnego jelita cienkiego: Konwencjonalna terapia antybiotykowa oraz terapia alternatywna – probiotyki i dieta low FODMAP, M. Litwiniuk et al., Akademicka Platforma Czasopism (dostęp online 23.01.2024).