Przewód pokarmowy stanowi najbardziej reprezentatywne siedlisko mikroorganizmów w całym organizmie człowieka. Ten unikalny ekosystem określany mianem mikrobioty wraz z układem immunologicznym związanym z błoną śluzową jelit oraz nabłonkiem jelitowym tworzą barierę jelitową.
Stabilność struktury, ale i czynności bariery jelitowej są kluczowe dla szeroko rozumianego dobrostanu organizmu, którego fizjologicznymi wykładnikami są m.in. niezakłócone procesy absorpcji składników odżywczych z pożywienia, metabolizmu energetycznego czy odporności.
Dysbioza przyczyną chorób
Choć skład mikrobioty ma względnie stały – na danym etapie rozwoju osobniczego – charakter to długotrwałe naruszenie równowagi mikrobiologicznej (dysbioza) w jelicie może być jedną z przyczyn i/lub konsekwencji zaburzeń na poziomie tkanek przewodu pokarmowego, ale też innych narządów.
Stres, niewłaściwe nawyki żywieniowe, farmakoterapia (ze szczególnym uwzględnieniem antybiotyków, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, glikokortykosteroidów, inhibitorów pompy protonowej, doustnych preparatów żelaza) oraz wszelkie stany zapalne i zabiegi w obrębie przewodu pokarmowego naruszają homeostazę mikrobioty. prowadząc do rozwoju dysbiozy.
Mózg, wątroba i jelita
Udowodniono, że jelita połączone są z centralnym układem nerwowym szlakiem określanym jako oś mózg-jelita-mikrobiota, co sprawia, że równowaga mikrobiologiczna w jelicie przekłada się na stabilność emocjonalną, stanowiąc tym samym punkt uchwytu dla potencjalnych możliwości terapeutycznych zaburzeń nastroju.
Wiadomo również, że dzięki istnieniu osi mózgowo-wątrobowej właściwy skład mikrobioty przewodu pokarmowego zapewnia stabilność gospodarki lipidowej, dzięki czemu ogranicza ryzyko kardiometaboliczne, a także przeciwdziała rozwojowi stanu zapalnego w wątrobie, co w konsekwencji chroni ten narząd przed rozwojem stłuszczenia i marskości.
W poszukiwaniu eubiozy
Aby przywrócić eubiozę w jelicie należy przede wszystkim zmodyfikować nawyki żywieniowe. Do kanonów dietetycznych należy stosowanie żywności prebiotycznej (bogatej w rozpuszczalne włókna roślinne), jak również żywności zawierającej żywe kultury bakterii (jogurty, kefiry, warzywa fermentowane) oraz przyjmowanie preparatów probiotycznych.
Probiotyki to żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. Celem probiotykoterapii jest przywrócenie stanu równowagi mikrobiologicznej zarówno strukturalnej, jak i czynnościowej – eubiozy. Komórki bakteryjne obecne w probiotykach, ulegają adhezji do komórek nabłonka jelitowego, następnie się namnażają. zmniejszając liczbę patogennych i potencjalnie patogennych mikroorganizmów.